1. Η σημαντικότερη εξέλιξη είναι ότι έχει υπάρξει μετατόπιση του ερωτήματος του δημοψηφίσματος! Το ερώτημα σήμερα απέχει από το «συμφωνείτε ή όχι με τις προτάσεις των δανειστών», όπως πονηρά το διατύπωσε η ηγεσία του Σύριζα για να το διαχειριστεί, πιστεύει, κατά πώς τη βολεύει, δηλαδή για την επίτευξη έντιμου συμβιβασμού με την τρόικα και την ... εσωκομματική και την προϊούσα κοινωνική αντιπολίτευση. Ούτε, από την άλλη, είναι το «θέλετε η χώρα να παραμείνει στην Ευρωζώνη και την ΕΕ», όπως ισχυρίζεται το μνημονιακό μπλοκ  για να μετατοπίσει τη συζήτηση σε ένα ευνοϊκό, θεωρεί, για αυτό πεδίο, αυτό του λεγόμενου ευρωπαϊσμού.
Το ερώτημα του δημοψηφίσματος είναι «Θέλετε να πέσει η κυβέρνηση από την τρόικα και τους εσωτερικούς πολιτικούς και οικονομικούς συμμάχους της ;». Η πρόσφατη άρνηση των “εταίρων” στην πρόταση της κυβέρνησης για επανέναρξη διαπραγματεύσεων, σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες κινήσεις χρηματοοικονομικής ασφυξίας, επιβεβαιώνουν τη βασιμότητα του ισχυρισμού. Και σε αυτό το ερώτημα-δίλημμα η απάντηση πρέπει να είναι βροντερή: ΟΧΙ.

2. Ένα μέτωπο του “όχι” κυοφορείται στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Πλατύ. Πολιτικά περιλαμβάνει από θιασώτες της πρότασης των 47 σελίδων μέχρι οπαδούς της ρήξης με την Ευρωζώνη και την ΕΕ, από κινήματα πολιτών μέχρι αντιεξουσιαστές, από ιδεολογικά ρεύματα της αριστεράς έως ανεξαρτησιακούς δεξιούς. Κοινωνικά τείνει να συσπειρώσει ως πρωτοπορεία τα πλέον δυναμικά και προλεταριοποιημένα κομμάτια της κοινωνίας. Οργανωτικά δεν έχει δομές και έκφραση, οπότε θα ασκηθούν από τον ηγετικό σύριζα τα... νόμιμα δικαιώματα ιδιοκτησίας και κατάσχεσης του “όχι”. Άλλωστε αυτό δε συνέβη και με το αντιμνημονιακό – αντιτροϊκανό κίνημα; Επειδή μια τέτοια εξέλιξη δεν προοιωνίζεται θετικές εξελίξεις, ζητούμενο είναι η αυτόνομη κινηματική έκφραση.

3. Η επικράτηση του “όχι” στο δημοψήφισμα είναι ο πρώτος σημαντικός σταθμός.
Καθοριστικής σημασίας για τη συνέχιση ή μη του αγώνα, όχι όμως και για την τελική έκβασή του. Άλλωστε, το “όχι”, όπως έχω υποστηρίξει, μπορεί να ακολουθήσει διάφορες τροχιές: του συμβιβασμού (έντιμου ή “κιαρατά”), της ανερμάτιστης ρήξης, ή της αυτόνομης κινηματικής έκφρασης. Είμαι οπαδός του ... τρίτου δρόμου. Αλλά, υποτεθείσθω ότι νικάμε στο δημοψήφισμα και ότι, επιπροσθέτως, δε χάνουμε το βηματισμό μας στη συνέχεια. Τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα γιατί η χρονική στιγμή της αντιπαράθεσης είναι χείριστη. Οι γνωρίζοντες από στρατηγική τροϊκανοί επέλεξαν την ευνοϊκότερη γι’ αυτούς συγκυρία. Και τα τακτικιστικά σαΐνια (πλην, όμως, στρατηγικά “γίδια”) της ελληνικής κυβέρνησης νόμιζαν επί πέντε μήνες ότι αγοράζουν χρόνο! Και, ακόμα και τώρα, διαβεβαιώνουν για συμφωνία ακόμα και εντός 48 ωρών αν επικρατήσει το “όχι”. Αφελείς ευρωπαϊστές; Ή κυνικοί;(θα το εξετάσουμε παρακάτω, βλ σημείο 5). Πάντως, όποιος θέλει να συγκρουστεί πραγματικά, και όχι για την τιμή των όπλων, προετοιμάζεται και προετοιμάζει το λαό. Δεν αυτοϋπονομεύεται. Επιλέγει καλύτερη στιγμή από αυτή της νομισματικής ασφυξίας, του τέλους του προγράμματος και της αποδιάρθρωσης της παραγωγής. Όταν, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, αντιμετωπίσει την ασύμμετρη επίθεση από τα μμε, δηλαδή το πραξικόπημα στην ενημέρωση (άρα και στη Δημοκρατία), δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια σαν καθωσπρέπει κύριος να ηθικολογεί επικαλούμενος τη δεοντολογία.

4. Έχουν ενδιαφέρον διάφοροι παραλληλισμοί με ιστορικά γεγονότα. Οι του “όχι” επικαλούνται συχνά το 1821 και το 1940. Οι του “ναι” το 1897 και το 1920. Όλα έχουν ενδιαφέρον, ειδικά για όσους θέλουν να βγάζουν συμπεράσματα από το παρελθόν για να μην επαναλαμβάνουν λάθη ιστορικής σημασίας. Τι δείχνουν όλα αυτά; Ότι η κίνηση μαζών είναι αναγκαία, όχι όμως ικανή συνθήκη για τη δημιουργία ενός νικηφόρου ή ενός προοδευτικού κινήματος. Αυτό που δίνει πρόσημο σε ένα κίνημα είναι οι στόχοι που βάζει για τον εαυτό του, το περιεχόμενό του, η δυναμική του, τα αποτελέσματα που τείνει να γεννήσει.
Και εδώ δύο παραδείγματα από το κομουνιστικό κίνημα: α) Οι κομουνιστές αντιτάχθηκαν στο ρεύμα της μετά τη συνθήκη των σεβρών εποχής που ήθελε εκστρατεία ως την κόκκινη μηλιά. Ήταν μειοψηφία. Το πλήρωσαν με εκτελεστικά αποσπάσματα στο πολεμικό μέτωπο. β) Η προηγούμενη φορά στην ιστορία που ένα κίνημα στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκε σαν “διαπραγματευτικό χαρτί” ήταν οι αντάρτες του δημοκρατικού στρατού. Τότε η Σοβιετική Ένωση ήθελε μεν ένα κίνημα σε μια δυτική χώρα για να πιέζει τις μεγάλες δυνάμεις, δεν ήθελε όμως την πλήρη ανάπτυξή αυτού του κινήματος...
Αυτά (και άλλα πολλά που μπορεί να ειπωθούν) λέγονται, όχι για να γεμίσουμε επιφυλάξεις. Αλλά για να μετασχηματιστεί ο ενθουσιασμός σε σύνεση, δηλαδή σε στρατηγική· και να γίνει η στρατηγική μας όπλο στον παρατεταμένο αγώνα στον οποίο μπαίνουμε. Όταν ξέρεις ότι θα πρέπει να βουτήξεις στο μαυροπέλαγο χρειάζεται θάρρος για να το αποφασίσεις (εκτός κι αν είσαι ολότελα απεγνωσμένος)· χρειάζεται όμως και φρόνηση να σκεφτείς να λάβεις κάποια, έστω στοιχειώδη, μέτρα.

5. Μόνο έτσι θα αντιπαρατεθούμε στον ωμό τακτικισμό. Και ας μην αυταπατόμαστε ότι η τακτικιστική λαϊκιστική ηγεσία του σύριζα άλλαξε σκεπτικό. Απεναντίας, είναι βάσιμο να υποθέσουμε ότι κυριαρχούν δεύτερες και τρίτες σκέψεις κομματικής και προσωπικής διάσωσης στη νέα φουρτούνα. Σενάρια που παίζουν: Ανακουφιστική(;) νίκη του “ναι”, ηρωική έξοδος, παραμονή στο παιχνίδι με διατήρηση αξιοπρέπειας και κομματικής ενότητας. Νίκη του “ναι” και σχηματισμός μεταβατικών σχημάτων (με ή χωρίς συμμετοχή του σύριζα). Νίκη του “όχι” και ξανά χυλόπιτα από τους “θεσμούς”, παράταση της ρευστότητας, κοινωνική αποδιοργάνωση. Διευκρίνιση:Το σενάριο νίκη του “όχι” και έντιμος συμβιβασμός για μένα απλά δεν υπάρχει. (Πολλά ακόμα σενάρια μπορεί να δημιουργήσει η ευφάνταστη πραγματική ζωή...) Άρα, επανερχόμαστε στη βασική διαπίστωση: Η επικράτηση του “όχι” στο δημοψήφισμα είναι ο πρώτος σημαντικός σταθμός. Καθοριστικής σημασίας για τη συνέχιση ή μη του αγώνα, όχι όμως και για την τελική έκβασή του. Την τελική έκβαση θα κρίνει ο συσχετισμός δύναμης μεταξύ τρόικας και λαϊκού κινήματος.

6. Και μια κουβέντα για το νέο ήθος, που αρχίζει να γίνεται διαδεδομένο έθος. Τόσο που φαίνεται σα να είναι κοινά παραδεκτό, ή τουλάχιστον αποδεκτό. Όχι σύντροφοι και συναγωνιστές δε “θα γαμήσουμε” κανέναν για να δει πώς το κάνουν οι αντιμνημονιακοί, ούτε θα “μας την παίξουν” οι μνημονιακές (που είναι και “σαβούρες” και θέλουν πολύ “σοβάτισμα”). Ούτε πανηγυρίζουμε που ο Κλέων “έφαγε” τη Ματσούκα από τον μνημονιακό, ούτε, ούτε, ούτε. Ούτε καλά να πάθουν τα “ζώα” που θα ψηφίσουν “ναι” ή αποχή. Γενικά δε γινόμαστε χυδαίοι και υβριστές. Γιατί, έτσι, μόνο τα κόμπλεξ μας βγάζουμε στη φόρα...

3 Ιουλίου 2015