Μέσα σε όλα τα άλλα, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στην αγορά χρυσού, και στα γενικότερα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από αυτή. Άλλωστε, όπως έχουμε ξαναπεί, η ισοτιμία του χρυσού είναι βασικότατος οικονομικός δείκτης, που μπορεί να δείξει πολλά πράγματα για την παγκόσμια οικονομία, και επηρεάζει έντονα τη ζωή των ανθρώπων, άλλο αν πολλοί οικονομολόγοι, ειδικά της άρχουσας τάξης, επιμένουν να τον βλέπουν ως κάτι το "δευτερεύον".

Άλλωστε, σήμερα η ισοτιμία χρυσού-δολαρίου καταγράφει μεγάλη πτώση, όπως και τις προηγούμενες μέρες, με το χρυσό να συμπεριφέρεται...σαν "διχασμένη προσωπικότητα", με διαστήματα όπου σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, και μετά με διαστήματα που η ισοτιμία του πέφτει απότομα. Αυτή τη στιγμή που γράφω αυτό το άρθρο, η ισοτιμία του είναι στα 1693$/ουγγιά (ενώ πριν 1-2 μήνες είχε ξεπεράσει τα 1900$/ουγγιά). Τι στο καλό γίνεται λοιπόν; Νομίζω ότι με αφορμή αυτή την "πτώση του χρυσού", είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να εμβαθύνουμε λίγο παραπάνω σε ορισμένα ζητήματα.

Καταρχήν λοιπόν, ας ξεκινήσουμε με την ίδια την τιμή (ισοτιμία) του χρυσού. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων βλέπει ένα νούμερο (πχ 1693$/ουγγιά σήμερα), και νομίζει ότι αυτό το νούμερο αντανακλά την αξία των ράβδων χρυσού, των χρυσών νομισμάτων, των χρυσών κοσμημάτων, κτλ. Δεν είναι ακριβώς έτσι όμως.

Στη σημερινή εποχή, η ισοτιμία του χρυσού που βλέπουμε είναι μια σύνθεση δύο διαφορετικών πραγμάτων - και έτσι εξηγείται και το γιατί η ισοτιμία του χρυσού συμπεριφέρεται ως "διχασμένη προσωπικότητα": Διότι όντως αποτελείται από δύο ξεχωριστές "προσωπικότητες".


Όσοι έχουν διαβάσει και παλιότερα κείμενα μας, θα θυμούνται ίσως την αναφορά μας στον paper gold, το "χάρτινο χρυσό" που κυκλοφορεί σήμερα παράλληλα με τον "πραγματικό χρυσό". Το paper gold (και το paper silver) αποτελούν ουσιαστικά μια μοντέρνα εκδοχή του ονείρου των αλχημιστών, που ήθελαν να δημιουργήσουν χρυσό από το μόλυβδο. Η μόνη διαφορά είναι εκεί που οι αλχημιστές απέτυχαν, οι "μαθητευόμενοι μάγοι" του νεοφιλελευθερισμού σχεδόν πέτυχαν: Δημιούργησαν χρυσό από το πουθενά.

Σας φαίνεται απίστευτο; Κι όμως, σχεδόν πέτυχαν. Ο λόγος που λέμε ότι σχεδόν πέτυχαν είναι διότι ο χρυσός αυτός που δημιούργησαν είναι χάρτινος, όχι χειροπιαστός, και υπάρχει μόνο ως καταχώρηση στους υπολογιστές των τραπεζών και σε μερικά χάρτινα συμβόλαια. Έτσι, το όνειρο των μοντέρνων αλχημιστών δε θα έχει μεγάλη διάρκεια, διότι, όπως λέει και ένα ρητό..."μπορείς να ξεγελάς για πολύ καιρό λίγους ανθρώπους ή πολλούς ανθρώπους για λίγο καιρό. Ποτέ όμως πολύ κόσμο για μεγάλο διάστημα".

Θυμίζουμε ένα απόσπασμα από παλιότερο άρθρο μας, στο οποίο εξηγούσαμε την κατάσταση για το paper silver (τα ίδια ακριβώς πράγματα ισχύουν και για τον paper gold):

---

[...] Όπως και ο χρυσός, έτσι και το ασήμι έχει νομισματική αξία (αν και όχι τόσο μεγάλη). Και όπως ο χρυσός, έτσι και το ασήμι "ανεβαίνει". Και όπως ο χρυσός, έτσι και το ασήμι "μανιπιουλάρεται", ώστε να μένει η τιμή του όσο πιο χαμηλά γίνεται μέσω του "paper silver" (και "paper gold" αντίστοιχα):

Συγκεκριμένα, το σύστημα λειτουργεί κάπως σαν τα αποθέματα των τραπεζών, που ΔΕΝ διαθέτουν όλα τα λεφτά που δανείζουν, αλλά μονάχα ένα μέρος τους (πχ το 10%). Έτσι και εδώ, υπάρχουν συμβόλαια, με τα οποία αγοράζεις χρυσό/ασήμι, χωρίς όμως να σου δίνουν κάτι. Σου δίνουν απλά έναν "λογαριασμό τράπεζας", ένα "βιβλιάριο" δηλαδή, που λέει ότι έχεις το τάδε χρυσό ή ασήμι. Όμως, η τράπεζα ΔΕ διαθέτει όλο αυτό το χρυσό/ασήμι που έχει "πουλήσει" - και αν της το ζητήσουν όλοι, ΔΕ θα το πάρουν όλοι.

Γι' αυτό και όλοι "φεύγουν" πλέον από το "paper gold/silver", και ζητούν πραγματικό χρυσό/ασήμι.

Αυτό σημαίνει όμως πως η JP Morgan, ως ο κάτοχος του 80% της αγοράς του paper silver (εδώ και το σχετικό διάγραμμα που απεικονίζει το μονοπώλιο της JP Morgan στην αγορά ασημιού), έχει τρομερό πρόβλημα, διότι απλούστατα δε μπορεί να εξυπηρετήσει όλους τους πελάτες που έρχονται να εξαργυρώσουν το paper silver τους. Έτσι, η JP Morgan οδηγείται στη χρεωκοπία. Ναι, καλά διαβάσατε, η JP Morgan θα βάλει λουκέτο αν συνεχιστεί η κατάσταση, διότι απλούστατα έχει πουλήσει αμύθητες ποσότητες ("χάρτινου") ασημιού που δεν υπάρχουν, και τώρα που ο κόσμος θέλει να πάρει το πραγματικό ασήμι, η JP Morgan δε το έχει, και θα υποστεί τεράστιες απώλειες. Άρα, θα οδηγηθεί στο να ζητήσει "πακέτα σωτηρίας". από την κυβέρνηση, τεράστιου ύψους (ειδικά από τη στιγμή που πλέον η αξία του ασημιού "εκτοξεύεται" (δηλαδή το δολάριο καταρρέει)) [...]
---

Ο κόσμος απορρίπτει αυτόν τον paper gold, και η αξία του διαρκώς πέφτει, προκαλώντας αυτές τις πτώσεις στην ισοτιμία του χρυσού. Αντίθετα, σε μέρες όπου υπερισχύει η κίνηση του πραγματικού χρυσού, η ισοτιμία ανεβαίνει. Αυτή η κατάσταση θα συνεχίζεται με πολλά επεισόδια και "σκαμπανεβάσματα" μέχρις ότου ο "paper gold" καταστραφεί πλήρως, και μείνει μόνο ο πραγματικός χρυσός, ο οποίος θα ξαναπάρει τη θέση του ως το κέντρο του νομισματικού συστήματος, το μέτρο σύγκρισης για την αξία όλων των άλλων εμπορευμάτων που κυκλοφορούν στον κόσμο. Η ισοτιμία του τότε θα είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με σήμερα έναντι ΟΛΩΝ των νομισμάτων. Αυτή είναι άλλωστε και η βασική λειτουργία του χρυσού, είναι μια αποθήκη του πλούτου, που τον διατηρεί σταθερό για μακροπρόθεσμη αποταμίευση.

Οι μεγάλες τράπεζες, όπως -κυρίως- η JP Morgan έχουν μεγάλο πρόβλημα, διότι οι σύγχρονοι αυτοί αλχημιστές είχαν πλουτίσει μέσω του paper gold/paper silver που είχαν δημιουργήσει από πουθενά. Μάλιστα, είχαν δημιουργήσει τόσο πολύ "paper gold/paper silver", που οι ποσότητες του paper gold/paper silver" ξεπερνούν τις ποσότητες του πραγματικού χρυσού και του πραγματικού ασημιού που έχουν εξορυχτεί από το έδαφος σε παγκόσμια κλίμακα!

Όσο ο καπιταλισμός αναπτυσσόταν, δεν υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον για το χρυσό - διότι όπως έχουμε ξαναπεί, ο κεφαλαιοκράτης γενικώς ΔΕΝ θέλει να μένει σταθερός, θέλει διαρκώς να αυγατίζει τον πλούτο του, μέσω επενδύσεων. Έτσι, προτιμούσε επενδύσεις όπως πχ κατασκευή εργοστασίων, αγορά μετοχών, αγορά συναλλάγματος, αγορά "δομημένων ομολόγων", κτλ, κτλ, κτλ, που του αποφέρουν κέρδος/τόκους.

Τώρα όμως, ο καπιταλισμός από-αναπτύσσεται. Ο κεφαλαιοκράτης φοβάται ότι αν επενδύσει όπως πριν, θα έχει χασούρα αντί για κέρδος. Έτσι, στρέφεται στο χρυσό, προκειμένου τουλάχιστον να μείνει σταθερός. Όταν με το καλό η "δημιουργική καταστροφή" ολοκληρωθεί, και οι εργάτες έχουν γυρίσει στο μεσαίωνα, τότε θα τον ξανασυμφέρει να ξαναεπενδύσει, και τότε θα πάρει το χρυσό του και θα τον ξαναεπενδύσει σε εργοστάσια, μετοχές, κτλ.

Ως τότε όμως, οι πιο διορατικοί τουλάχιστον κεφαλαιοκράτες, θα συνεχίσουν να στρέφονται προς τον πραγματικό χρυσό. Δεν είναι τυχαίο που για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, οι κεντρικές τράπεζες ακόμα και στην Ευρώπη αγοράζουν χρυσό, αντί να τον πουλάνε (πηγή: Financial Times). Όσα κράτη ΕΧΟΥΝ χρήμα, όπως πχ η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία, η Σ. Αραβία, κτλ δεν πουλάνε πια τον "ξεπερασμένο" χρυσό, όπως έκαναν τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά επιστρέφουν σε αυτόν, αγοράζοντας διαρκώς νέες ποσότητες για τα αποθεματικά τους.

Μην "ψαρώνετε" λοιπόν από τα εφήμερα σκαμπανεβάσματα της ισοτιμίας του χρυσού - αυτά οφείλονται στο ότι ο πραγματικός χρυσός αγοράζεται μανιωδώς, ενώ την ίδια ώρα ο paper gold πουλιέται μανιωδώς. Κάποια στιγμή θα δούμε την ισοτιμία του χρυσού να πέφτει κατά πολύ, και πολλοί θα λένε "πάει και ο χρυσός", "ο χρυσός ήταν φούσκα", "όσοι επένδυσαν σε χρυσό ήταν κορόιδα σαν το χρηματιστήριο επί Σημίτη", και ποιος ξέρει τι άλλο. Αφήστε τους να λένε.

Αυτή η πτώση θα διαρκέσει λίγο, καθώς το μοναδικό πράγμα που όντως είναι φούσκα είναι ο paper gold, που θα καταστραφεί όταν οι τράπεζες εξαντλήσουν τα αποθέματα χρυσού με τον οποία τον στηρίζουν (θυμίζουμε ότι η τράπεζα έχει πχ 10 τόνους χρυσού, και με αυτά έχει δημιουργήσει 100 τόνους paper gold). Οι κάτοχοι του paper gold ζητούν να πάρουν στα χέρια τους τον πραγματικό χρυσό, και έτσι τα αποθεματικά των τραπεζών τελειώνουν:

Ας δούμε ένα διάγραμμα, που δείχνει το πως εξαντλούνται τα αποθέματα ασημιού στην μεγαλύτερη αγορά του κόσμου (COMEX), λόγω της τεράστιας ζήτησης (το διάγραμμα είναι λίγο "παλιό", βγήκε πριν λίγους μήνες - η σημερινή κατάσταση θα είναι ακόμα χειρότερη):


Όσο για τον λόγο που οδηγεί τους κεφαλαιοκράτες πίσω στον χρυσό, είναι απλό και το έχουμε ξαναπεί: Όλα τα κράτη τυπώνουν πληθωριστικό νόμισμα (δολάρια, ευρώ, γιεν, ακόμα και η έξοδος από το ευρώ θα γίνει προκειμένου να τυπωθούν πληθωριστικές δραχμές).

Το "φρέσκο" αυτό χρήμα καταλήγει αυτή τη στιγμή στις τράπεζες, προκειμένου αυτές να γλιτώσουν τη χρεωκοπία.

Εδώ και χρόνια, οι κεφαλαιοκράτες μεταφέρουν την παραγωγή στην Ασία, όπου το εργατικό κόστος είναι χαμηλότερο. Έτσι, η Δύση θα έπρεπε να είχε καταρρεύσει εδώ και καιρό, λόγω της αποσάθρωσης του παραγωγικού της ιστού. Όμως, ο καπιταλισμός βρήκε ένα υποκατάστατο, μέσω του τραπεζικού δανεισμού, που χρησιμοποιήθηκε για να συνεχίσει να "κινείται η αγορά", και οι εργάτες να μην πολυδιαμαρτυρηθούν για τη μεταφορά της παραγωγής αλλού, προς όφελος των κεφαλαιοκρατών.

Τώρα, αυτά τα δανεικά δε μπορούν να αποπληρωθούν (είτε μιλάμε για κρατικά ομόλογα, είτε μιλάμε για στεγαστικά δάνεια, είτε για οτιδήποτε άλλο). Άρα, οι τράπεζες θα χρεωκοπήσουν. Όμως, γιατί να το κάνουν αυτό, όταν μπορούν να ρουφήξουν όλους τους πόρους από όλη την υπόλοιπη κοινωνία, και να σωθούν οι ίδιες, καταδικάζοντας βέβαια τους υπόλοιπους σε φτώχεια ή και στην πλήρη εξόντωση;

Πράγματι λοιπόν, παρέα με τους φίλους τους στις κυβερνήσεις των κρατών τυπώνουν αμύθητα ποσά, που μοιραία οδηγούν σε τεράστια υποτίμηση-υπερπληθωρισμό των νομισμάτων (διότι όσο περισσότερο τα πληθωρίζουν, τόσο περισσότερο ο κόσμος τα απορρίπτει. Ποιος θέλει να πληρώνεται σε ένα νόμισμα που διαρκώς χάνει την αξία του; Κανένας. Και αν κανένας δε εμπιστεύεται ένα νόμισμα, τότε αυτό υπερπληθωρίζεται, χάνει δηλαδή την αξία του εντελώς).


Επιπλέον, η εκτύπωση χρήματος πληθωρίζει (υποτιμά) το νόμισμα, κάτι που αποτελεί εμμέσως πλην σαφώς μείωση του μισθού του εργάτη που πληρώνεται σε αυτό το νόμισμα. Έτσι, όλα τα κράτη υποτιμούν το καθένα το νόμισμα του ("νομισματικός πόλεμος"), προκειμένου να ρημάξουν τους εργάτες, κάνοντας τους πιο ελκυστικούς για τον κεφαλαιοκράτη, ώστε να επενδύσει εδώ και όχι αλλού (αυτή είναι και η φιλοσοφία πίσω από την πρόταση για επιστροφή στη δραχμή και υποτίμηση της).

Η υποτίμηση του νομίσματος είναι μια πιο "ήπεια" μέθοδος κλεψιάς του λαού, γι' αυτό και προτιμάται από τη αριστερά στη συγκεκριμένη περίοδο, όπου κανείς δε μιλά για κομμουνισμό-κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας (αλλοίμονο - είναι γνωστό άλλωστε ότι "οι κακοί κομμουνιστές θα μας πάρουν τα σπίτια" (άσχετα αν αυτό είναι που συμβαίνει σήμερα επί καπιταλισμού, με τις τράπεζες να κάνουν αμέτρητες κατασχέσεις και το κράτος να φορολογεί τόσο άγρια την ατομική ιδιοκτησία, που μόνο οι λίγοι πλούσιοι θα μπορούν να έχουν δικά τους σπίτια σε λίγο)).

Συγκεκριμένα, με την υποτίμηση του νομίσματος θα υπάρξει μεν μια κλεψιά για τον εργάτη, ωστόσο θα υπάρξει και "αναθέρμανση της οικονομίας", ενώ παράλληλα η υποτίμηση του μισθού του εργάτη θα αφορά μόνο τα εισαγόμενα εμπορεύματα, όχι τα ντόπια (διότι η τιμή των ντόπιων θα έχει υποστεί και αυτή υποτίμηση, άρα δε θα είναι ορατή από τον εργάτη).

Επειδή τα κράτη ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για το ποιο θα προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις, είναι αναγκασμένα εκ φύσεως να ρημάζουν ολοένα και περισσότερο τον εργάτη (διότι έτσι "αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα" όπως το ονομάζουν).

Αν λοιπόν ένα κράτος δε θέλει να τυπώσει πολύ χρήμα, όπως κάνουν τα υπόλοιπα, τότε αυτό το κράτος θα έχει πρόβλημα, διότι οι εργάτες του δε θα είναι "αρκετά ανταγωνιστικοί" σε σχέση με τους υπόλοιπους. Άρα, όλα τα κράτη είναι υποχρεωμένα να ακολουθήσουν το ένα το άλλο σε αυτή την "αμοιβαία καταστροφή".

Στην ευρωζώνη, βλέπουμε ότι η Γερμανία δεν πολυθέλει να τυπώσει χρήμα, σε σχέση με τους υπόλοιπους, διότι δε βασίζεται τόσο στη φτηνή εργατική δύναμη, αλλά στην ανώτερη ποιότητα των εμπορευμάτων της. Παρόλα αυτά, τόσο τα προβλήματα των τραπεζών της, όσο και η πίεση των υπόλοιπων, την αναγκάζουν να τυπώσει και αυτή (έστω και λιγότερο, και βέβαια λαμβάνοντας και ως αντάλλαγμα την πλήρη κυριαρχία εντός της ευρωζώνης).

Για τις ΗΠΑ τα έχουμε ξαναπεί: Τυπώνουν με τη σέσουλα, και όταν σταματούν για λίγο το τύπωμα, όπως έγινε χθες με τον Μπέρνακι (ο οποίος δεν τύπωσε πολλά), οι τράπεζες αμέσως έπεσαν στα διεθνή χρηματιστήρια, διότι χωρίς τα "πακέτα σωτηρίας" που αρπάζουν θα χρεωκοπήσουν. Έτσι, οι αγορές πέφτουν", πιέζοντας για νέο γύρο εκτύπωσης χρήματος. Στο επόμενο διάστημα, τράπεζες όπως η Bank of America θα βρεθούν στο χείλος του γκρεμού, και είτε θα χρεωκοπήσουν, είτε θα διασωθούν με νέο "πακέτο στήριξης". Τα χρηματιστήρια θα καταβαραθρωθούν, και με αυτούς τους εκβιασμούς θα τρομάξουν τον κόσμο και θα τυπώσουν κι άλλα χρήματα. Τουλάχιστον εκεί μας πηγαίνουν αυτοί – το τι θα κάνει ο κόσμος είναι άλλο θέμα.

Τι θα μείνει όρθιο αν η κατάσταση δεν ανατραπεί; Μόνο ο χρυσός, που μένει σταθερός ανά τους αιώνες, και γι' αυτό είναι το μέσο μεταφοράς του πλούτου από ένα νομισματικό σύστημα που σαπίζει και πεθαίνει προς το επόμενο. Τα νομίσματα "πρέπει" να πληθωριστούν έναντι του σταθερού χρυσού, και αυτό τελικά θα γίνει, όσο και αν οι τράπεζες "καθυστερούν το αναπόφευκτο" για να σωθούν οι ίδιες.

Και βέβαια, για να μην παρεξηγηθούμε, δεν ισχυριζόμαστε καθόλου ότι το νέο αυτό σύστημα στο οποίο μας οδηγεί ο καπιταλισμός είναι "καλύτερο" από αυτό: Ίσα-ίσα, είναι ακόμα χειρότερο, διότι περνά μέσα από την καταστροφή πάμπολλων από εμάς, και την όσο το δυνατόν "κινεζοποίηση" όσων επιβιώσουν.